Bà thứ nhất, được chồng mến yêu, đi đứng, nằm
ngồi, làm lụng không rời nửa bước. Ăn uống, áo quần thường được chồng lo cho
trước hết. Lạnh nóng đói khát xem sóc tùy thời, chìều theo ý muốn, chẳng bao
giờ cùng nhau to tiếng.
Bà hai, đi đứng nói năng, thường ở hai bên tả
hữu. Chồng gặp thì vui, xa chút thì buồn.
Bà ba, thỉnh thoảng năm thì mười họa, khi
cùng cực thiếu thốn, mới được anh chồng nghĩ đến.
Bà thứ tư, hẩm hiu hơn hết, bị chồng sai bảo
đủ chuyện, phục dịch đủ điều, nhưng chẳng bao giờ thèm hỏi đến.
Một ngày kia, anh chồng hấp hối, kêu bà vợ
thứ nhất vô bảo: - Ngươi phải đi theo ta.
Bà thứ nhất trả lời: - Tôi không
thể theo anh được.
Anh chồng nổi xùng, hỏi: - Ta vốn yêu mi
nhất, thường cưng chìu ngươi đủ thứ. Tại sao chẳng chịu theo nhau!
Bà vợ đáp:- Anh tuy có lòng yêu mến tôi
thật, nhưng tôi không thể đi.
Anh chồng bèn kêu bà hai đến bảo: - Mình
đi theo tôi đi.
Bà này đáp: - Anh yêu mến chị cả sao
không bắt chị ấy đi, tôi đâu có đi theo anh được.
Anh chồng bèn nạt nộ: - Ngày trước, ta tìm mi
thật khổ sở không thể tả xiết. Nào chịu lạnh, chịu nóng, nhịn ăn nhịn tiêu mới
giữ được mi. Tại sao chẳng chịu đi với ta.
Bà hai vẫn đáp tỉnh bơ: - Bởi lòng anh
tham dục mới tìm đến tôi, chớ tôi đâu có cần gì anh. Nay sao lại đem việc gian
khổ ấy buộc nhau lằm gì!
Quá ngao ngán, anh chồng phải kêu đến bà vợ
ba mà rằng: - Mình nên đi theo tôi.
Bà ba tỏ ra lưu luyến, nhưng chỉ khóc lóc mà
nói: - Tôi với anh ân nghĩa nặng lắm. Nay đến phút cuối cùng, tôi xin đưa
tiễn anh tới ngoài thành ngoài thành mà thôi, không thể theo anh đi đến tận chỗ
anh ở được.
Sau cùng, anh chàng bốn vợ đành phải kêu bà
vợ thứ tư, người thường ngày bị chàng ta hất hủi, mà bảo đi theo mình. chị vợ
này bảo chồng: - Tôi đã xa lìa cha mẹ tôi đi theo hầu hạ anh, thì việc sống
chết vui khổ phải có mặt với nhau. Giờ đây, tôi xin theo anh đi cho đến
chỗ.
Bốn bà vợ trên là bốn thí dụ:
- Bà thứ nhất, dụ cho thân xác con nguời.
Người đời, ai nấy ưa mến xác thân mình như anh chồng kia mê bà nhất. Nhưng đến
khi chết, nó nằm trơ trơ nơi đất, nào chịu đi theo.
- Bà hai, dụ cho của cải tiền bạc.
Khi được thì vui. chẳng được thì buồn. Nhưng đến lúc chết của cải hoàn trả cho
đời, nào chịu đi theo.
- Bà ba, dụ cho cha mẹ, vợ con, tôi tớ, bạn
hữu. Sanh thời lấy ân nghĩa tình ái, cùng nhau tưởng mến. Nhưng khi chết, dù họ
có khóc lóc than van, cũng tiễn đưa được nhau tới nghĩa địa là cùng, rồi ai về
nhà nấy. thương nhớ có lâu lắm cũng chẳng qua mười ngày là lại ăn uống cười nói
mà dần quên người chết.
- Bà tư, dụ cho tâm ý của con người. Trong
thiên hạ, ai mà không có lúc tự ái, bảo thủ ý mình, buông thả tâm ý, tham dục
giận dữ, chẳng tin chánh đạo. Ðến khi chết, chỉ có tâm ý là chịu đi theo để
phải đọa vào ác đạo.
Cho nên, phải săn sóc tâm ý, bằng cách luôn
luôn nhớ tới nó mà thắng tâm chánh ý.
Báo Bát Nhã
“Tâm như nhà họa sĩ, vẽ các tranh ảnh.
Tâm như người nô lệ bị các món phiền não sai khiến.
Tâm như vị quốc vương làm mọi việc tự tại.
Tâm như bọn giặc cướp khiến tự thân bị đau khổ.”